Witam po dłuższej przerwie spowodowanej głównie specyfiką tego roku. Bardzo ciepła i sucha wiosna spowodowała kumulację kwitnienia i jednoczesnego rozwoju wielu roślin, a tym samym pracowity czas zbiorów i przetwarzania surowca.

Dzisiaj chciałbym przedstawić inne oblicze dobrze Wam znanej Pokrzywy zwyczajnej (Urtica dioica L.). Zdecydowana większość z nas doskonale wie, jak wygląda pokrzywa, bo pewnie niejednokrotnie zdarzyło się z nią zetknąć i przez wzgląd na parzące właściwości pokrzywy, które powoduje kwas mrówkowy znajdujący się na włoskach liści, dobrze zapamiętaliśmy tę roślinę. Dlatego nie będę Wam przynudzał opisując wygląd pokrzywy.

W lecznictwie ludowym pokrzywa była używana od najdawniejszych czasów. Dla Indian i Tybetańczyków jest wręcz rośliną świętą. Od zarania dziejów herbata z ziela pokrzywy była stosowana przy wielu schorzeniach: egzemie, problemach ze skórą, chorobach śledziony i dróg moczowych, zaburzeniach trawienia, alergii, reumatyzmie, artretyzmie, przeciwkrwotocznie. Ponadto pokrzywa zwiększa odporność, obniża ciśnienie krwi, reguluje stężenie glukozy we krwi i wykorzystywana jest przy problemach z porostem włosów.

Liście pokrzywy zawierają barwniki roślinne: chlorofil, ksantofile i beta-karoten, dużo wapnia, żelaza, magnezu, witaminy K, C, witaminy z grupy B.

Swoim pacjentom w gabinecie często powtarzam, że przyswajalność przez organizm związków mineralnych i witamin, które są w roślinie, jest całkowicie inna niż przyswajalność tych samych związków, ale syntetycznych. Komórki naszego organizmu nie mają problemu z rozpoznawaniem substancji roślinnych i ich wchłanianiem.

Po więcej informacji o zielu pokrzywy odsyłam do dr. H. Różańskiego. Znajdziecie tu bardzo cenne informacje http://www.luskiewnik.pl/urtica/index.htm.

Ja chciałbym się skupić na nasionach pokrzywy oraz jej korzeniu.

 

Owoc pokrzywy zwyczajnej (Fructus Urticae)

Po pierwsze z owocem jakiejkolwiek rośliny powinno nam się kojarzyć to, że owoc posiada walory mocno odżywcze, i nie inaczej jest z nasionami pokrzywy. Nasiona pokrzywy są skarbnicą minerałów, witamin (m.in. witaminy E i F, prowitaminy A) i fitohormonów, zawierają duże ilości białka oraz dużo, bo aż 25-33%, wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z zawartością kwasów linolowych 74-83%, kwasów linolenowych 0,9%. 

Nasiona pokrzywy odżywiają funkcje organizmu, pomagają przy chronicznym zmęczeniu, impotencji, zwiększają odporność. Pary, które starają się o potomstwo powinny nasiona uwzględnić w swojej diecie.

Na szczęście w sprzedaży występują nasiona pokrzywy oraz olej pokrzywowy. Olej ten można naprzemiennie używać z olejem z wiesiołka lub ogórecznika. Zawsze, jeśli macie tylko możliwość, zachęcam do samodzielnego zbierania surowca. Jakość jest nieporównywalna.

Nasiona pokrzywy w nomenklaturze chińskiej:

• termika: neutralna,
• smak: słodki,
• obieg czynnościowy i narządy: śledziona, wątroba, nerki, pęcherz moczowy.

Działanie:

• wzmacniają krew i obieg wątroby: ogólne osłabienie, brak kondycji, osłabiony wzrok, bezsenność, nadciśnienie tętnicze,
• wzmacniają Qi energię i obieg śledziony: przy braku apetytu, występowaniu luźnych stolców, wzdęć, bólach brzucha, żylaków, zaniku mięśni u obłożnie chorych,
• wzmacniają obieg nerek: bóle kolan i lędźwi, impotencja, wypadanie włosów, wielomocz z nietrzymaniem moczu, ogólne uczucie zimna, zawroty głowy.

Dawkowanie

Nasiona pokrzywy można wykorzystać na wiele sposobów:

• w postaci odwaru: 4-8 g (standardowo 5 g) na szklankę wody i gotujemy ok. 10 minut – 3 x dziennie,
• możemy spożywać w postaci świeżej, posypując np. ziemniaki do obiadu lub sałatki, dodawać do koktajli itp., pamiętając, że nasiona należy mielić bezpośrednio przed spożyciem, ponieważ olej zawarty w nasionach szybko się utlenia,
• nalewka w proporcjach 1:5 (1 część nasion na 5 części alkoholu) na 50% alkoholu i zażywamy 5-10 ml dziennie,
• nasiona na winie czerwonym wytrawnym w stosunku 1:7 (zażywamy kieliszek dziennie),
• jeżeli ktoś dysponuje wyciskarką wolnoobrotową, to również można ją wykorzystać i dodać nasiona do przygotowywanych soków lub przygotowując sok z samych nasion pokrzywy (otrzymujemy bardzo cenny sok – wówczas wystarczy zażyć jedną łyżkę stołową soku).

Przeciwwskazania:

• skaza alergiczna,
• ciąża.

Nasiona pokrzywy można stosować samodzielnie, jako tzw. żywność funkcjonalną, a nawet jako surowiec adaptogenny, którego działanie przejawia się głównie poprzez zwiększenie odporności organizmu na stres i zmęczenie.

Przykład mieszanki na wzmocnienie krwi, śledziony (2 x dziennie min. pół godziny przed posiłkiem): nasiona pokrzywy, korzeń arcydzięgla, owoc berberysu, ziele hyzopu, ziele rozmarynu, ziele bylicy piołun, korzeń lukrecji, liść szałwii (wszystkie zioła w równych proporcjach zalać wrzątkiem – jedna łyżka na szklankę wody).

 

Korzeń pokrzywy zwyczajnej (Radix Urticae)

Surowiec ten uzyskał ostatnio znaczenie w leczeniu chorób gruczołu krokowego, ponieważ wykryto tam substancje o charakterze lektyn i polisacharydów, które mają wpływ na procesy enzymatycznej biosyntezy testosteronu i hamują przerost tego gruczołu. Surowiec zawiera również substancje litofilne, w tym m.in. B-sitosterol.

Korzeń pokrzywy widziany oczami zielarza chińskiego:

• termika-neutralna,
• smak-słodki, gorzki,
• obieg czynnościowy i narządy-wątroba, nerki, pęcherz moczowy,

Działanie:

wspieranie nerek-ogólne osłabienie, przedwczesna starzenie się, wypadanie włosów, brak pamięci, reguluje drogi wodne w organizmie, np. zaburzenia w oddawaniu moczu, wielomocz z jasnym moczem, usuwanie nadmiaru wilgoci z organizmu.

Dawkowanie:

Korzeń pokrzywy, podobnie jak jej nasiona, można wykorzystywać jako “samodzielne” zioło:

• w postaci odwaru: 4-10 g na szklankę wody i gotujemy ok. 20 minut.

Przykład mieszanki dr. H. Różańskiego w przeroście gruczołu krokowego: korzeń pokrzywy, znamiona kukurydzy, ziele wierzbówki, korzeń wilżyny – wszystkie zioła w równych proporcjach wymieszać:  łyżka stołowa surowca na szklankę wody, zagotować.

Przeciwwskazania:

-ciąża.

Jeżeli chodzi o spożywanie ziół w postaci nasion lub korzenia pokrzywy, to należy się tutaj kierować ogólną zasadą, tj. spożywamy pokrzywę przez minimum 2 tygodnie, ale maksymalnie do miesiąca. Następnie robimy minimum 1-2 tygodnie przerwy i obserwujemy swój organizm. Robimy to w tym celu, aby nie przyzwyczajać organizmu do danych związków roślinnych.

Należy również pamiętać, że nawet w przypadku, gdy mamy do dyspozycji bardzo wartościową roślinę, to nie staramy się przedobrzyć poprzez zwiększanie dawek lub przyjmowanie nagminnie jednej rośliny. Jest to o tyle istotne, że nawet rośliny, które wydają nam się bardzo neutralne, potrafią zaszkodzić.

Paradoksalnie pokrzywa działa bodźcowo i może wzmagać stan zapalny lub przez to, że działa bodźcowo ten stan zapalny zniwelować. Dlatego nie stosujemy pokrzywy ciągle. Szczególnie nie jest ona polecana kobietom w ciąży, ponieważ może doprowadzić nawet do poronienia, ze względu na to, że zwiększa ukrwienie narządów płciowych.

Pokrzywa jako całość oczywiście jest bardzo wartościowa, ale wszędzie obowiązuje rozsądek i tego Wam życzę.

Bibliografia:

1.  Ł. Łuczaj “Dzikie rośliny jadalne Polski. Przewodnik survivalowy.”
2.  T. Błaszczyk “Leczę ziołami chińskimi.”
3.  Wolf-Dieter Storl “Zioła lecznicze i magiczne”.
4.  S. Kohlmunzer “Farmakognozja”.
5.  I. Wawer “Suplementy diety dla Ciebie, czyli jak nie stać się pacjentem”.
6.  M. Kalemba-Drożdż “Pyszne chwasty”.