Produkty pszczele

Dzisiejszy wpis będzie poświęcony produktom pszczelim. Mam z tym wpisem nie lada problem ze względu na to, że tych produktów jest naprawdę dużo i trudno jest w krótkim opisie zawrzeć wszystkie wiadomości na ten temat.
W związku z tym postaram się wybrać, moim zdaniem, najciekawsze informacje. Nie będę opisywał, jak powstają poszczególne produkty. Jeśli zainteresuje Cię jakiś fragment, myślę, że nie będziesz mieć problemu, aby interesujące informacje w tym zakresie znaleźć w sieci lub literaturze tematycznej.

Ten wpis ma zaintrygować i pokazać, jak wielkie bogactwo drzemie w produktach pszczelich.

Podstawowym warunkiem, jaki powinien dany produkt pszczeli spełniać, aby być produktem leczniczym i posiadać określone właściwości, to oczywiście jego jakość. Zachęcam do odwiedzenia pasiek lub różnego typu jarmarków itp., gdzie bezpośrednio od pszczelarza można nabyć produkty pszczele. Zakup m.in. miodu dobrej jakości w markecie jest niestety praktycznie nie możliwy.

Wśród pszczelarzy można spotkać obiegową opinię, że “jeden ul pozbawia pracy 10 lekarzy”. I coś w tym jest. Jak zaraz się dowiecie, produkty pszczele są w stanie wyleczyć większość chorób. Na palcach jednej ręki można wymienić przeciwwskazania.

Miód – najbardziej rozpowszechniony produkt pochodzenia pszczelego. Moim zdaniem najwartościowszy jest miód wielokwiatowy. Wychodzę bowiem z założenia, że bioróżnorodność wpływa wielokierunkowo i nie musimy się zastanawiać i pamiętać, że dany miód działa korzystnie przy określonych schorzeniach.

Główne kierunki leczniczego działania miodów przedstawia poniższa tabela.

Źródło: opracowano na podstawie “Miody odmianowe i ich zdrowotne walory” Bogdan Kędzia

 

Charakterystyka miodu według Tradycyjnej Medycyny Chińskiej:

–      termika: chłodna (po ogrzaniu termika neutralna),

–      smak: słodki ,

–      obieg czynnościowy i narządy: śledziona, płuca, jelito grube, środkowy ogrzewacz.

Działanie:

–  wzmacnianie energii środkowego ogrzewacza w przypadku występowania braku apetytu, bólów brzucha, osłabienia kończyn, luźnych stolców,

–    nawilżenie jelita grubego przy bólach podbrzusza, zaparciach, suchym stolcu,

–  nawilżenie płuc, gdy mamy do czynienia z suchym kaszlem, wyschniętym gardłem, czerwonym językiem bez nalotu,

–  ochładzanie toksycznego gorąca, odprowadzanie toksyn, przyspieszanie gojenia się ran, leczenie wewnętrzne i zewnętrzne, przy: bólach gardła, ropnym zapaleniu migdałków, chorobie wrzodowej żołądka, owrzodzeniu podudzi, źle gojących się ranach, oparzeniach skóry.

Powyżej wymienione właściwości miodu, to tylko część możliwości, jakie daje spożywanie miodu.

Kolejny produkt to pyłek kwiatowy, którego wygląd uzależniony jest od rośliny, z którego zbierają go pszczoły. Pyłek zasobny jest w białko, tłuszcze, węglowodany, składniki mineralne (potas, fosfor, wapń, żelazo, kobalt, mangan, krzem, siarka, miedź, cynk, sód, molibden), witaminy (z grupy B, A, E, D, F, K), enzymy, hormony oraz związki fenolowe.
Pyłek kwiatowy w postaci obnóża pszczelego odznacza się działaniem adaptogennym, tzn. podwyższa odporność psychiczną, fizyczną i immunologiczną człowieka. Ochrania przed promieniowaniem jonizującym, działa przeciwstresowo i przeciwnowotworowo. Ponadto pozytywnie działa przy chorobie niedokrwiennej, zapaleniu mięśnia sercowego, nadciśnienia tętniczego, hiperlipidemii oraz przy żylakach.

Patrząc tylko na ogólny skład pyłku, trudno znaleźć inny produkt bardziej kompleksowy. Chyba żaden produkt pochodzenia roślinnego nie może z nim konkurować. A jednak…

Pierzga, czyli pyłek kwiatowy z dodatkiem miodu, który powstaje pod wpływem złożonego procesu fermentacyjnego. Ten proces powoduje, że te wszystkie związki, które posiada pyłek są jeszcze lepiej przyswajalne przez organizm. Jest to produkt dużo droższy od pyłku kwiatowego, ponieważ jego pozyskanie jest bardziej skomplikowane.

Mleczko pszczele, to kolejny elitarny produkt będący wydzieliną gruczołów gardzielowych pszczoły, mieszczących się w przedniej części głowy. Należy zaznaczyć, że mleczko pszczele, którym karmione są larwy pszczoły robotnicy, różni się składem od mleczka stanowiącego pokarm larwy trutnia, czy larwy matki pszczelej. Nas interesuje mleczko dla larwy matki pszczelej. Tutaj odsyłam do bardzo ciekawego wywiadu https://www.youtube.com/watch?v=CPjW09z6bpk.

Propolis. Wydaje się, że jest to drugi po miodzie najbardziej popularny produkt. Propolis, zwany też kitem pszczelim, pszczoły używają do uszczelniania gniazda, zalepiania otworów. Kolejną ważną funkcją propolisu są właściwości dezynfekujące, tj. bakteriobójcze i bakteriostatyczne. To on zabezpiecza ul przed rozwojem bakterii, pleśni, wirusów, grzybów itp.
Propolis jest bardzo złożoną substancją, bogatą w biologicznie czynne związki chemiczne,. Obecnie znanych jest ponad 300 składników. Propolis na ogół składa się z żywic, balsamów, olejków eterycznych, pyłku kwiatowego, wosku roślinnego i pszczelego, substancji garbnikowych, mikroelementów oraz śliny pszczół. Skład chemiczny propolisu nie jest jeszcze dostatecznie poznany.

Charakterystyka i działanie propolisu według Tradycyjnej Medycyny Chińskiej:

–      termika: neutralna z tendencją do zimnego,

–      smak: słodki, gorzki, aromatyczny,

–      obieg czynnościowy i narządy: obieg płuc, obieg śledziony, skóra, górne drogi oddechowe,

–     wzmacnia Qi (energię) płuc, a szczególnie Wei Qi (tzw. energię obronną), tzn. w sytuacji ogólnego osłabienia,
powtarzającego się kaszlu, nawracających infekcji, częstych opryszczek; ponadto stymuluje system
odpornościowy, działa przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybicznie i przeciwzapalne,

–     ochładzanie i odprowadzanie toksycznego gorąca z powierzchni, przyspieszanie gojenia się ran (źle gojące się
rany skórne, owrzodzenia jamy ustnej, opryszczki, zapalenia skóry, poparzeni).

Najczęściej stosuje się maści lub spirytusowe roztwory propolisu w stężeniach: 7% i 10%.

Jak przyrządzić spirytusowy roztwór propolisu:

Propolis rozdrabniamy i zalewamy spirytusem (70% lub 96%), np. jak chcemy zrobić 10% roztwór, to 10 g propolisu zalewamy 100 g spirytusu. Przechowujemy min. 7 dni codziennie wstrząsając płynem. Następnie przenosimy butelkę do lodówki na kilka godzin, co pozwoli oddzielić nam wosk. Po tym czasie wyjmujemy butelkę z lodówki i filtrujemy płyn przez bibułkę. Mamy gotową nalewkę propolisową.

 

Wosk pszczeli jest stosunkowo rzadko stosowany w lecznictwie. Do celów leczniczych nadaje się wyłącznie wosk wysokiej jakości, tzw. wosk żółty. W skład wosku wchodzą estry alkoholi i kwasów tłuszczowych, wolne kwasy tłuszczowe, węglowodory, wolne alkohole i inne substancje. Wolne alkohole tłuszczowe takie jak triakontanil, oktakosanol, heksakosanol i triakontanol, mają działanie przeciwzapalne, przeciwutleniające i przeciwwrzodowe. Natomiast kwas 10-hydroksy-2-decenowy, skwalen i chryzyna odpowiedzialne są za działanie antybiotyczne. Z kolei estry cholesterolu, lanosterol, chryzyna i Q-karoten odznaczają się działaniem przeciwzapalnym i odnawiającym.

Jak widać warto wosk pszczeli używać jako jeden ze składników, np. w sporządzanych maściach i kremach, a nawet stosować wewnętrznie.

Mniej znanymi i rzadziej stosowanymi produktami pszczelimi są: jad pszczeli, czerw trutowy, czy osyp pszczół.

Jad pszczeli jest bezbarwnym, łatwo wysychającym płynem, o słabym charakterystycznym zapachu i kwaśnogorzkim smaku. Skład chemiczny jest bardzo złożony i nie został jeszcze dokładnie poznany. Zastosowanie jadu pszczelego w lecznictwie nazywa się apitoksynoterapią. Jad może być pełnowartościowym kandydatem na lek przyszłości, jest bowiem środkiem niesłychanie silnie i szybko działającym. Medycyna ludowa stosowała jad pszczeli, jako skuteczny i naturalny środek leczniczy w różnych postaciach reumatyzmu, zastarzałych formach artretyzmu, astmy, schorzeń związanych z nadciśnieniem. Pewne składniki jadu pszczelego wykazują działanie przeciwkrzepliwe, co może być wykorzystane w leczeniu miażdżycy. W Stanach Zjednoczonych jad pszczeli wykorzystuje się do leczenia chorych na AIDS, czy chorych na stwardnienie rozsiane. Dla mnie jako akupunkturzysty ciekawe jest wykorzystanie terapii użądleń w punkty akupunkturowe. Ten rodzaj terapii można spotkać u naszych sąsiadów za wschodnią granicą.

Czerw trutowy pozyskuje się, gdy larwy mają od 7 do nawet 14 dni (opinie są rozbieżne). Do sporządzenia wyciągu stosuje się alkohol 70%. Czerw trutowy zawiera białko, aminokwasy, węglowodany, lipidy, enzymy, hormony, witaminy, biopierwiastki oraz niewielkie ilości innych substancji. Najważniejsze właściwości tego produktu to działanie przeciwmiażdżycowe, ochraniające tkankę wątrobową, podwyższające odporność immunologiczną, adaptogenne, przeciwutleniające, androgenne, osłaniające płód oraz wpływające korzystanie na tarczycę.

Osyp pszczół, zwany także osypem zimowym, stanowią martwe pszczoły. W skład osypu wchodzi białko, wosk i substancje pokrewne, chityna, melanina, biopierwiastki. Z osypu pszczół można sporządzać odwary (1 łyżka stołowa na 0,5 litra wody i gotujemy ok. 30 minut) oraz ekstrakty etanolowe (10-20 g osypu zalewamy 100 ml 70% alkoholu). Opisane ekstrakty okazały się bardzo skuteczne w leczeniu rozrostu gruczołu krokowego.

Teraz przepis na kilka mieszanek:
  Rozrost gruczołu krokowego – odwar (patrz wyżej) lub ekstrakt etanolowy z osypu pszczół (1 łyżka stołowa), ziele skrzypu polnego (10 g), liście pokrzywy (10 g), liście borówki brusznicy (10 g). Zioła w ilości 1 łyżka stołowa zalewamy szklanką wrzącej wody i po ok. 30 min napar należy odcedzić. Do ciepłego naparu dajemy 1 małą łyżeczkę miodu i pijemy 2-3 razy dziennie między posiłkami.
Analogicznie postępujemy z pozostałymi mieszankami, wszystkie zioła mieszamy w równych częściach.
  Mieszanka adaptogenna – aralia mandżurska, cytryniec chiński, kłącze tataraku, liść pokrzywy, ziele tysiącznika.
  Bezsenność – kwiatostan pierwiosnka, kwiat lawendy, korzeń kozłka, ziele dziurawca, szyszki chmielu.
  Nerwica z osłabieniem organizmu – szyszki chmielu, liście mięty pieprzowej, liście melisy, ziele serdecznika, korzeń kozłka, kwiat lawendy.
  Piasek i kamienie w drogach moczowych – korzeń wilżyny ciernistej, liście glistnika jaskółcze ziele, ziele pięciornika kurze ziele.
  Marskość wątroby – pyłek kwiatowy oraz mleczko pszczele przed posiłkiem oraz dodatkowo mieszanka ziołowa kwiaty chabra bławatka, liść poziomki pospolitej, kłącze perzu właściwego, ziele biedrzeńca anyżu, ziele dziurawca zwyczajnego, kwiaty kocanki piaskowej.

Warto jeszcze wiedzieć, że…

Miód w dość rzadkich przypadkach może uczulać. Alergia może objawiać się w różny sposób. Najczęściej są to zaburzenia dermatologiczne lub ze strony przewodu pokarmowego, rzadziej ze strony układu oddechowego. To samo może dotyczyć innych produktów pszczelich jak pyłek,czy pierzga. Miód może być zakażony przetrwalnikami jadu kiełbasianego Clostridium botulinum.
Dla bezpieczeństwa, miodu nie powinno się podawać niemowlętom przed ukończeniem 1 roku życia. Jeżeli chodzi o osoby dorosłe, nie stanowi on dla nich żadnego zagrożenia pod względem zatrucia toksyną botulinową.

Niniejszy wpis jest troszkę obszerny, a i tak udało mi się w nim tylko pobieżnie przybliżyć produkty, którymi możemy się cieszyć dzięki pracy tych niezwykle pożytecznych owadów.

Produkty pszczele, jak widzicie, mają olbrzymi potencjał i różnorodność zastosowania, a przeciwwskazań do ich stosowania niewiele.

Jeśli chcesz wykorzystać wartości terapeutyczne, jakie oferują produkty pochodzenia pszczelego, pamiętaj, aby szukać produktów dobrej jakości. Nawet miód, który wykorzystujesz w kuchni, powinien być z pewnego źródła.

 

Bibliografia:
B. Kędzia, E. Hołderna-Kędzia “Mniej znane produkty pszczele. Pozyskiwanie, skład, właściwości biologiczne, działanie lecznicze“.
B. Kędzia, E. Hołderna-Kędzia “Produkty pszczele w leczeniu chorób serca i układu krążenia“.
B. Kędzia, E. Hołderna-Kędzia “Lecznicze działanie miodu pszczelego w chorobach wewnętrznych“.
B. Kędzia, E. Hołderna-Kędzia “Miód. Skład i właściwości biologiczne“.
A.I. Tichonov, T.G. Jarnych, W.P. Czernych, I.A. Zypaniec, S.A. Tichonowa “Teoria i praktyka wytwarzania leczniczych preparatów propolisowych“.
R. Frank “Miód. Odżywia. Leczy. Pielęgnuje“.
I. Gumowska “Pszczoły i ludzie“.
M. Wojtacki “Produkty pszczele i przetwory miodowe“.

Dodaj komentarz

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Search

+